Sprzedaż udziałów w spółce z o.o. wiąże się nie tylko z zawarciem właściwej umowy, ale dla swojej skuteczności jak i bezpieczeństwa prawnego całej transakcji, sprzedaż taka winna być poprzedzona szeregiem odpowiednio podjętych działań. Innymi słowy – transakcja sprzedaży udziałów w spółce z o.o. to procedura wieloetapowa, nierzadko wymagająca wnikliwej analizy i efektywnych negocjacji między stronami przyszłej transakcji.
Forma umowy
Kodeks spółek handlowych, a dokładnie art. 180 tej ustawy jednoznacznie precyzuje, że dla ważności umowy zbycia udziałów w spółce z o.o. konieczna jest forma pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi. Co istotne, forma ta dotyczy także zbycia udziałów w inny sposób niż w drodze sprzedaży, tj. np. w drodze darowizny. Umowa będzie też ważna, jeśli zostanie zawarta w formie aktu notarialnego. Należy pamiętać że niezachowanie tych form powoduje że cała umowa jest nieważna. Warto w tym miejscu wspomnieć, że dotychczasowy wspólnik i nabywca udziałów nie muszą stawiać się u notariusza osobiście – mogą udzielić pełnomocnictwa do zawarcia umowy w ich imieniu – pełnomocnictwo takie dla swojej ważności również musi mieć również co najmniej formę pisemną z podpisem notarialnie poświadczonym.
Wycena udziałów
Zadbanie o rzetelną wycenę zbywanych udziałów leży w interesie obu stron transakcji. Często wiąże się to z koniecznością wykonania due diligence spółki, w której nabywane będą udziały. Kompleksowe wykonanie takiego audytu pozwoli określić wartość udziałów we właściwy sposób, oraz pozwoli potencjalnemu kupującemu zapoznać się ze stanem prawnym i finansowym spółki. Dodatkowo, rzetelna wycena udziałów pozwoli uniknąć potencjalnych problemów z wysokością zapłaconego podatku PCC (patrz pkt. 4).
Ograniczenia sprzedaży udziałów
Ograniczenia w sprzedaży udziałów w spółce z o.o. mogą wynikać bezpośrednio z zapisów umowy spółki lub też z przepisów prawa. Z umowie spółki bardzo często znaleźć można zapisy, zgodnie z którymi pozostali wspólnicy zapewnione mają prawo pierwszeństwa nabycia udziałów lub zapisy, które wprowadzają obowiązek uzyskania zgody zarządu czy zgromadzenia wspólników. W umowie spółki można również spotkać się z klauzulami „tag along” czy „drag along”. „lock-up” czy „call”
Przepisy prawa również powodować mogą pewne ograniczenia w obrocie udziałami sp. z o.o. Tytułem przykładu wskazać można na nabycie udziałów w spółce z o.o. posiadającej nieruchomość przez cudzoziemca, czy też nabycie udziałów w spółce z o.o, która jest właścicielem nieruchomości rolnej. W pierwszej z ww. sytuacji, jeżeli nabywający cudzoziemiec nie pochodzi z obszaru Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej lub Szwajcarii, musi uzyskać zgodę Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na nabycie udziałów. W drugim przypadku przepisy ustawy o ustroju rolnym znacznie utrudniają nabycie takich udziałów i może okazać się, że prawo pierwokupu takich udziałów posiada Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR)
Czynności po zawarciu umowy
1) Po zawarciu umowy, zarząd spółki winien zostać powiadomiony o fakcie zbycia udziałów. Zarządowi winna być także przedłożona umowa zbycia udziałów. Od momentu zawiadomienia spółki, zbycie udziałów jest skuteczne wobec spółki.
2) Fakt zbycia udziałów należy zgłosić do KRS wraz z aktualną listą wspólników. Należy jednak pamiętać, że w KRS ujawniany jest wspólnik posiadający co najmniej 10% udziałów w spółce. Obecnie cała procedura zgłaszania zmian w KRS odbywa się w drodze elektronicznej, i powierzyć ją można adwokatowi czy radcy prawnemu.
3) Na kupującym ciąży obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Kupujący ma 14 dni od dnia zawarcia umowy sprzedaży do wysłania deklaracji PCC-3 i do zapłaty podatku w wysokości 1% od kwoty sprzedaży udziałów.
4) Warto pamiętać, że zmiany właścicielskie w spółce z o.o. mogą powodować obowiązek aktualizacji danych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych.
Podsumowanie
Mimo, iż samo zawarcie umowy sprzedaży udziałów może wydawać się proste, często okazuje się, że cała procedura wymaga znajomości prawa i jego właściwego zastosowania, by zabezpieczyć interesy obu stron umowy i zadbać o jej skuteczność. Jeśli zamierzasz zbyć udziały w spółce z o.o., lub zastanawiasz się nad ich zakupem, warto powierzyć przeprowadzenie takiej transakcji doświadczonemu profesjonaliście, dzięki któremu Twoje interesy będą należycie reprezentowane ,a cała transakcja będzie dla Ciebie korzystna zarówno pod względem prawnym, biznesowym jak i finansowym.